Gratis events en spannende samenwerkingen met merken, de mogelijkheid om je eigen werkuren te kiezen… Het leven van influencers klinkt vaak erg rooskleurig. Maar ook 24/7 jezelf moeten vertonen en dagelijks geconfronteerd worden met haatreacties hoort bij de realiteit van online persoonlijkheden - en dat wordt vaak vergeten. Steffi Mercie (21) en Stien Edlund (23), online en offline beste vriendinnen, delen in de JEZ!-podcast Love Lounge hoe ze daarmee omgaan en of ze ooit op het punt stonden om de camera’s voorgoed uit te zetten.
Hoe het is om groot te worden op sociale media, weten Steffi Mercie (21) en Stien Edlund (23) als geen ander. Ze waren als één van de eerste Belgische meisjes actief op TikTok - toen nog Musical.ly - en zagen hun volgersaantallen met de jaren alleen maar toenemen. Wat begon met dansvideo’s groeide uit tot grote online platformen waar ze elk hun eigen type content maken en daarbij het voorbeeld zijn voor honderdduizenden jonge meisjes. Steffi focust in haar video’s op fashion, lifestyle en mentaal welzijn. Stiens content is dan weer meer gericht op sport en reizen.
In de eerste aflevering van het tweede seizoen van de JEZ!-podcast Love Lounge, die volledig rond zelfliefde draait, praten Steffi en Stien met host Wannes Lacroix over opgroeien op sociale media. Hun jeugd was niet zoals die van de doorsnee tiener, maar dat heeft hen ook gevormd tot de personen die ze nu zijn. “Ik ben heel blij met hoe mijn jeugd is gelopen. Mijn persoonlijkheid is wel een beetje ontwikkeld dankzij sociale media, maar ik ben altijd mezelf gebleven. De persoon die ik online ben, ben ik ook in het echt”, zegt Stien. Ook Steffi wil 100% zichzelf zijn op sociale media en ziet dat als een manier om haar volgers positief te beïnvloeden. “Ik ben heel eerlijk online en daar krijg ik ook veel dankbare reacties voor.”
Influencer zijn brengt ook een keerzijde met zich mee: haatreacties. Bijna iedereen die zijn leven online deelt krijgt er weleens mee te maken, de ene al meer dan de andere. Ook Steffi en Stien worden naast de overwegend positieve reacties regelmatig geconfronteerd met hate comments onder hun video’s.
“Die gaan dan vooral over mijn lichaam, bijvoorbeeld dat ik verdikt ben”, zegt Steffi. En al krijg je duizend positieve reacties, het zijn de negatieve die blijven hangen. Daar is Steffi het levende bewijs voor. Al jarenlang is haar stem haar grootste onzekerheid, omdat ze daar vaak commentaar op krijgt. Als Wannes zijn gasten vraagt om zichzelf punten op tien te geven, vindt Steffi haar lichaam maar een twee op tien waard - tot groot ongeloof van de host en Stien. Ook Stien krijgt weleens te maken met negatieve reacties op sociale media. “Ik negeer haatcomments gewoon. Ik denk altijd: die mensen willen gewoon aandacht. Maar comments over lichaam en uiterlijk doen je wel heel veel.”
In zijn Onderzoek van Kennisplatform Inclusief Samenleven beschrijft Nederlands onderzoeker Koen Kros de impact van online haat en discriminatie op jongeren. Online haatspraak en discriminatie richt zich volgens zijn onderzoek onder Nederlandse jongeren voornamelijk op herkomst en etniciteit, gewicht en seksuele oriëntatie van de slachtoffers. Wat online gebeurt blijft niet online, want haatreacties op sociale media kunnen volgens Kros leiden tot een verminderd gevoel van veiligheid en angst voor ‘offline’ discriminatie. Veel online haat veroorzaakt bovendien negatieve emoties en depressieve gevoelens bij het slachtoffer.
Haat op sociale media is volgens hem te genormaliseerd, waardoor men denkt dat er geen oplossingen voor zijn en het er gewoon bijhoort. Veel slachtoffers nemen dan ook afstand van sociale media. Maar Kros gelooft dat online haat wel degelijk kan worden aangepakt, onder andere via betere moderatie door de platformen zelf en een strengere wetgeving. Als je zelf online haat tegenkomt, kan je de reacties aan de sociale media-platformen melden of zelf reageren op negatieve commentaren. Steffi en Stien geven zelf ook aan dat ze haatreacties zoveel mogelijk negeren en/of verwijderen.
Op de vraag of ze door de negatieve kanten van sociale media ooit op het punt hebben gestaan ermee te stoppen, klinkt bij de vriendinnen wel een resolute ‘nee’. “Elke job heeft zijn voor- en nadelen”, zegt Stien. “Soms sta je er niet bij stil wat we allemaal mogen doen dankzij onze job en hoe nice ons leven is.”
Love Lounge is te beluisteren op alle podcastplatformen en als video te bekijken op het YouTube-kanaal van JEZ!.
Kinderen en jongeren die te maken krijgen met online haat kunnen voor een luisterend oor terecht bij hulplijnen zoals Awel, het JAC, of bij het CLB op school. Online discriminatie en haat kan daarnaast gemeld worden bij het gelijkekansencentrum Unia.